Uprawa chrzanu w ogrodzie

chrzanem chyba najlepiej smakują nam swojskie wędliny, ale nie sposób nie skojarzyć go także z przyprawą do kiszenia ogórków. Niepozorny, a jednak w kuchni polskiej zajmuje bardzo ważne miejsce. Jego charakterystyczny, ostry smak i aromat powodują, że chętnie po niego sięgamy jako po dodatek do dań. Jest to szczególnie ważne w przypadku tych ciężkostrawnych potraw, gdyż chrzan skutecznie wspomaga proces trawienia. W poniższym artykule zostały zawarte najważniejsze wiadomości związane z prawidłową uprawą chrzanu.

Wymagania glebowe i klimatyczne

Istnieje tylko jedna polska odmiana chrzanu wpisana do rejestru – Alpo, więc chyba każdy się z nią spotkał. Posiada prosty korzeń i biały, włóknisty miąższ. Nie należy do roślin wymagających, więc może być z powodzeniem uprawiamy na terenie całego kraju. Produkcja towarowa wymaga już nieco lepszych warunków, zwłaszcza w obliczu faktu, że jakość polskiego chrzanu nie jest najwyższa, więc w przemyśle przetwórczym wykorzystuje się raczej chrzan importowany.
Chrzan jest rośliną wieloletnią, więc jego korzenie doskonale znoszą porę zimową. Ponadto, jako że nie jest szczególnie ciepłolubny, jest odporny na przymrozki oraz dobrze rośnie na stanowiskach nawet częściowo zacienionych. Chrzan co prawda nie ma dużych wymagań co do nasłonecznienia, ale już źle znosi niedobór wody, który może prowadzić do obniżenia plonów. O podlewaniu trzeba także pamiętać szczególnie po posadzeniu, gdyż zbyt mała wilgotność w tym okresie może spowodować nieprzyjęcie się sadzonek.
Wymagania glebowe chrzanu są już nieco większe niż klimatyczne. Najlepiej rośnie na glebach głębokich, co jest związane z tym, że również głęboko sięga jego system korzeniowy. Ponadto gleba pod uprawę powinna być zasobna w składniki pokarmowe i dostatecznie nawodniona. Dobrze sprawdzą się tutaj mady i lekkie gleby lessowe oraz ziemie piaszczysto-gliniaste.
Pod uprawę nie nadają się zarówno gleby zbyt lekkie, jak i ciężkie. W przypadku tych pierwszych, chrzan traci na swoich walorach smakowych, zaś w drugim występuje spowolnienie wzrostu i drewnienie. Do innych niekorzystnych zjawisk związanych ze złym wyborem stanowiska należy pękanie oraz zniekształcanie korzenia.

Przygotowanie stanowiska

Jako przedplon sprawdzą się zboża i praktycznie wszystkie rośliny warzywne, z wyjątkiem kapustnych. Zmiana stanowiska przy uprawie chrzanu powinna się odbywać co najmniej co cztery lata, a najlepszych plonów możemy się spodziewać w pierwszym roku.
Przygotowanie uprawy sprowadza się przede wszystkim do odpowiedniego nawożenia, które zaczynamy jesienią w roku poprzedzającym sadzenie. Jako że chrzan wymaga głębokiej orki, także dawka obornika musi być odpowiednio duża i wynosić od 30 do 40 ton na hektar.
Wiosną, przed sadzeniem, wysiewa się nawozy mineralne, których dawki na 1ha powinny wynosić:

• dla fosforu – ok. 100kg
• dla potasu – od 150 do 200kg
• dla azotu (pierwsza dawka: siarczan amonu, druga: saletra amonowa) – od 100 do 150kg

Niektóre źródła podają, że nawozy mineralne powinno się wysiewać wiosną, tak samo jak obornik, gdyż wówczas są one lepiej absorbowane. Nie zmienia to faktu, że wysiew wiosenny także jest efektywny, więc możemy się w tej kwestii kierować wygodą. To, o czym należy pamiętać, to aby dawkę azotu podzielić na dwie części, z których pierwszą należy zastosować przed sadzeniem , zaś drugą – na przełomie czerwca i lipca, gdy rośliny osiągną wysokość ok. 20cm.

Sadzenie i metody uprawy

Chrzan sadzimy w marcu lub kwietniu, a ponieważ rozmnaża się wyłącznie z sadzonek korzeniowych, musimy takowe zakupić. Sadzonki to nic innego, jak korzenie boczne długości ok. 30cm i o średnicy ok. 1cm. W czasie pomiędzy ich produkcją a sadzeniem, najpewniej na korzeniu pojawią się boczne odrosty, dlatego też, przed sadzeniem, usuwamy je przy pomocy szorstkiej tkaniny. Pąki i zaczątki korzeni zostawiamy jedynie na długości kilku centymetrów po obu ich końcach. To z nich wykształci się z jednej strony system korzeniowy, a z drugiej liście.
Chrzan uprawia się na dwa sposoby – na płask lub na redlinach. W pierwszym przypadku, na polu wyznaczamy rzędy w odległości co około 60cm, a następnie znacznikiem wytyczamy miejsce sadzenia. Sadzonki umieszczamy w glebie w odległości co 5cm, dbając, by ich dolna część znalazła się na głębokości kilkunastu centymetrów, a góra – odpowiednio kilka centymetrów pod powierzchnią gruntu. Tak posadzony chrzan przysypujemy ziemią i ugniatamy.
W przypadku uprawy na redlinach, rzędy wyznaczamy w odległości 70cm od siebie i wykonujemy redliny, na których, po lekkim spłaszczeniu grzbietów, następnie szadzimy sadzonki, zachowując 40-centymetrowe odstępy między nimi. Dbamy przy tym, by ich nachylenie było lekko skośne. Liczba sadzonek, jakich potrzebujemy, w zależności od metody uprawy i rozstawy, wynosi od 42 do 67 tys. W obu przypadkach metod sadzenia bezwzględnie musimy pamiętać o obfitym podlaniu stanowiska.
Do sadzenia chrzanu w przydomowym ogródku, najlepiej zaopatrzyć się w sadzonki w pojemnikach. Aby łatwiej wydobyć z nich rośliny, możemy doniczki zanurzyć w wodzie. W ziemi wykopujemy dołek takiej wielkości i głębokości, by część nadziemna sadzonki rzeczywiście znalazła się nad poziomem gruntu. W razie problemów, korygujemy głębokość poprzez dosypanie ziemi lub pogłębienie dołka. Następnie przysypujemy je ziemią wymieszaną z kompostem i miejscowo podlewamy przy użyciu konewki. Jeśli zamierzamy posadzić więcej niż jedną sadzonkę, odległości między nimi powinny wynosić około. 40cm.

Pielęgnacja

Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych należy oczywiście odchwaszczanie – czy to mechaniczne, czy też chemiczne. Pierwsze łączy się dodatkowo ze spulchnianiem gleby w przestrzeniach między rzędami i powinno być wykonane trzykrotnie w mniej więcej równych odstępach czasu, w zależności od potrzeby. Odchwaszczanie herbicydami powinno się natomiast przeprowadzić dwukrotnie – w ciągu pierwszych dwóch tygodni od posadzenia oraz w momencie silnego rozrostu liści w międzyrzędziach. Zalecane preparaty to Azotop 50 WP, Simazin 80 WP lub Stomp 330 EC.
Z każdej sadzonki często wyrastają dwie lub więcej rozety liściowe, w związku z czym konieczne jest usunięcie ich nadmiaru. Pozostawienie ich doprowadziłoby do deformacji korzeni, dlatego wybieramy jedną główną, a pozostałe wycinamy lub urywamy. Trzeba to zrobić jeszcze w młodej fazie, która najczęściej przypada na pierwszą dekadę lipca. Podobnie latem chrzan może zacząć wydawać pędy kwiatostanowe, których również musimy się pozbyć. Ich pozostawienie znacznie osłabiłoby roślinę.
Jeszcze jedną ważną rzeczą, o której musimy pamiętać, to podlewanie w okresie długo utrzymującej się pory suchej, gdyż chrzan jest wrażliwy na brak wody.

Zbiór

Pod koniec października i na początku listopada chrzan jest gotowy do zbioru. W przypadku uprawy towarowej przeprowadza się go w sposób mechaniczny, przy użyciu jednoskibowego pługa , który jednostronnie w rzędzie odoruje ziemię, co umożliwia ich łatwiejsze oczyszczenie i sortowanie na dwa wybory. Do pierwszego kwalifikują się korzenie powyżej 25cm długości i 2-2,5cm średnicy, zaś do drugiego – korzenie mniejsze od podanych wymiarów, ale dłuższe niż 15cm i grubsze niż 1,5cm.
Przy zbirze ręcznym warto wspomóc się widłami o szerokim rozstanie zębów, które wbijamy pionowo w ziemię, kilkunastu centymetrów od roślin i podważamy, ułatwiając sobie w ten sposób późniejsze wyrwanie.

https://www.rynek-rolny.pl/artykul/uprawa-chrzanu-wszystko-co-powinienes-wiedziec.html?page=2