PAREMIE alfabetycznie

A
Accessio cedit principali
Rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej.

Actor sequitur forum rei 
Powód idzie za sądem pozwanego.

Audiatur et altera pars
Niech będzie wysłuchana i druga strona.
B
Bis de eadem re agi non potest
Nie można procesować się dwa razy o to samo.
C
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa 
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa.
D
Dura lex, sed lex
Twarde prawo, lecz prawo.
E
Ei incumbit probatio, qui dicit non qui negat 
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza.

Executio iuris non habet iniuriam 
Egzekwowanie prawa nie jest bezprawiem.
H
Heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est 
Za początek i fundament całego testamentu uważa się ustanowienie dziedzica.

Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius, quod defunctus habuerit 
Spadkobranie to nic innego, jak sukcesja w całości prawa, jakie miał zmarły.

Hominum causa omne ius constitutum sit
Wszelkie prawo ustanawia się ze względu na ludzi.
I
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet 
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi.

Impossibilium nulla obligatio est
Zobowiązanie do (świadczenia) niemożliwego jest nieważne.

In dubiis benigniora 
W sytuacjach dwuznacznych (należy przyjąć pogląd) bardziej korzystny (dla stron)

In dubio pro reo 
W razie wątpliwości, na korzyść pozwanego.

Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia 
Biegłość w prawie to znajomość rzeczy boskich i ludzkich oraz wiedza o tym, co sprawiedliwe i niesprawiedliwe

Ius civile vigilantibus scriptum est 
Prawo cywilne tworzone jest dla osób starannych

Ius est ars boni et aequi 
Prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe.

Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi 
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą przyznawania tego, co się komu należy.

Iustitias vestras iudicabo
Osądzę waszą sprawiedliwość.
L
Lex posterior derogat priori
Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą.

Lex retro non agit
Ustawa nie działa wstecz.
M
Male nostro iure uti non debemus 
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa.

Mater semper certa est, pater vero is est, quem nuptiae demonstrant 
Matka jest zawsze pewna, ojcem zaś jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo.

Melior est conditio possidentis 
Lepsze jest stanowisko tego, który posiada.
N
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur 
Dziecko poczęte uważa się za już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść.

Nemo audiatur propriam turpitudinem allegans 
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany.

Nemo est iudex in propria causa
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie.

Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet 
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam posiada.

Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest 
Umierając nie można pozostawić dziedzica do części spadku, a do części nie.

Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest 
Nikt nie może sobie zmienić podstawy posiadania.

Non omne quod licet honestum est 
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe.

Nuptias non concubitus, sed consensus facit 
małżeństwo tworzy porozumienie a nie faktyczne pożycie.
O
Omnis definitio in iure civili periculosa est:
parum est enim, ut non subverti posset 
Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko kiedy nie można jej podważyć
P
Pacta sunt servanda 
Umów należy dotrzymywać.

Prior tempore, potior iure 
Pierwszy w czasie, lepszy w prawie.
Q
Qui tacet consentire videtur 
Milczenie uważa się za oznakę zgody.

Quis custodiet ipsos custodes?
Kto upilnuje samych strażników?

Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere 
Co od początku jest wadliwe, przez (sam) upływ (czasu) nie może być uzdrowione.

Quod omnes similiter tangit, ab omnibus comprobetur 
Co wszystkich podobnie dotyczy, przez wszystkich winno być zatwierdzone.

Quod principi placuit, legis habet vigorem 
Co podoba się cesarzowi, zyskuje moc prawa.

Quot generationes, tot gradus 
Ile urodzeń, tyle stopni.
R
Reformatio in peius iudici appellato non licet 
Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać (wyroku) na niekorzyść (odwołującego się).
S
Salus populi suprema lex esto 
Dobro ludu niechaj będzie najwyższym prawem.
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem 
Znać prawa nie znaczy trzymać się słów ustaw, lecz ich treści i mocy działania.

Semel heres, semper heres 
Kto raz został spadkobiercą, jest nim na zawsze.

Sensum, non verba spectamus 
Patrzymy na sens a nie na słowa.

Sententia ius facit inter partes 
wyrok tworzy prawo między stronami

Summum ius, summa iniuria 
Najwyższe prawo, najwyższym bezprawiem.

Superficies solo cedit 
To, co znajduje się na powierzchni gruntu, staje się jego częścią składową.
T
Testamentum ambulatoria est enim voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum 
Testament zmienną jest bowiem wolą zmarłego aż do samego kresu życia.

Testis unus testis nullus 
Jeden świadek, żaden świadek.

Tres faciunt collegium 
Trzech tworzy stowarzyszenie.
V
Vanae voces populi non sunt audiendae 
Nie należy dawać posłuchu czczym głosom ludu.

Venire contra factum proprium nemini licet 
Nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów.

Vim vi repellere licet
Siłę wolno odeprzeć siłą.

Vis maior, cui humana infirmitas resistere non potest 
Siła wyższa, której ludzka słabość nie jest w stanie się oprzeć.

Volenti non fit iniuria
Chcącemu nie dzieje się krzywda.