Zorganizowana grupa przestępcza

Dodane 18 lutego 2017 przez Adwokat Maksymilian Bergtraum w Artykuły

Podstawę ścigania osób, które działają w ramach zorganizowanych grup przestępczych stanowi obecnie art. 258 Kodeksu karnego (k.k.). Zgodnie z tym przepisem: kto bierze udział w zorganizowanej grupie przestępczej albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ustawodawca dostrzega zatem zagrożenie jakie dla dobra państwa i obywateli może stanowić funkcjonowanie różnorakich grup przestępczych i dlatego też karalne jest już samo uczestniczenie w działalności takiej grupy. Oprócz art. 258 stosowne regulacje zostały zawarte także w art. 65 k.k. dotyczącym zaostrzenia kary wobec sprawców przestępstw popełnianych w związku z działalnością w zorganizowanych grupach przestępczych.

Co to jest zorganizowana grupa przestępcza?

Niestety, k.k. nie zawiera legalnej definicji zorganizowanej grupy przestępczej, jednakże w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz w doktrynie prawa karnego wyodrębniono najistotniejsze cechy grup przestępczych, rozróżniając przy tym, podobnie jak to uczyniono w art. 258 k.k. zorganizowaną grupę oraz związek przestępczy.

Zorganizowana grupa jest to zgrupowanie co najmniej trzech osób, które charakteryzuje się na ogół niskim stopniem zorganizowania, zaś jego celem jest popełnianie przestępstw. Niektóre elementy wewnętrznej organizacji mogą polegać na podziale ról i koordynacji działania. Członkowie zorganizowanej grupy nie muszą znać się osobiście, jednakże konieczne jest, aby mieli świadomość, że działają w zorganizowanej grupie przestępczej. Wystarczy zatem ustalić, że grupa jest zorganizowana, w odróżnieniu od innych grup niezorganizowanych, które określa się czasami mianem szajki.

Związek przestępczy posiada o wiele wyższy stopień zorganizowania niż zorganizowana grupa. Jest to porozumienie co najmniej trzech osób, w którym istnieję wyraźne rygory organizacyjne, a osoby zobowiązane do wykonywania poleceń spotykają się – w razie ich niewykonania – z ustalonymi konsekwencjami. Cechą niezwykle charakterystyczną dla związku przestępczego jest trwałe kierownictwo, ustalona dyscyplina, hierarchiczność, a także podział zadań między członkami związku.

Branie udziału w zorganizowanej grupie przestępczej

Jak wspomniano na początku, przestępstwo brania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej zostało opisane w art. 258 k.k. Jest to przestępstwo formalne, a zatem, aby możliwe było skazanie za jego popełnienie nie jest konieczne wystąpienie jakiegokolwiek skutku. Wystarczy, że stwierdzi się samą przynależność do grupy, bez konieczności wykazania popełnienia w ramach tej grupy jakichkolwiek przestępstw. Wystarcza zatem, że sprawca do grupy przystąpił dobrowolnie, nawet jeśli nie pełni w niej żadnej funkcji. Musi mieć tylko świadomość istnienia grupy, akceptować jej cele i co najmniej godzić się na ich przestępczą realizację. Nie jest przy tym wymagane, aby znał szczegóły dotyczące organizacji, osób, które ją tworzą, a także mechanizmów funkcjonowania.

Przestępstwo to jest zagrożone karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Jeśli jednak zorganizowana grupa albo związek mają charakter zbrojny albo mają na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jeszcze większą karę ustawodawca przewidział w stosunku do osób, które taką grupę albo związek zakładają lub nimi kierują – osoba taka podlega karze pozbawienia wolności w wysokości od roku do 10 lat. Dodatkowo, jeśli ktoś zakłada lub kieruje grupą albo związkiem mającym na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym podlega karze pozbawienia wolności na co najmniej 3 lata, a maksymalnie nawet na 15 lat!

Warto wspomnieć, że zgodnie z art. 259 k.k. kto dobrowolnie odstąpił od udziału w zorganizowanej grupie albo związku i ujawnił przed organem powołanym do ścigania przestępstw (np. Policją, prokuratorem)wszystkie istotne okoliczności popełnionego czynu lub zapobiegł popełnieniu zamierzonego przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego, nie podlega karze.

Nadzwyczajne obostrzenie kary za przestępstwa popełnione w ramach działalności w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym

Zgodnie z art. 65 k.k. jeśli sprawca, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu lub popełnił przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa, a także wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tzw. multirecydywistów (art. 64 § 2 k.k.). Do najważniejszy skutków tej regulacji należy to, że w razie skazania sąd ma obowiązek wymierzyć karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Oznacza to, że jeśli np. za przestępstwo normalnie grozi kara od 3 miesięcy to 5 lat pozbawienia wolności, to gdy zostanie ono popełnione w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, sąd będzie mógł orzec karę w granicach od 4 miesięcy do maksymalnie 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Ponadto, należy zaznaczyć, że na podstawie art. 78 § 2 k.k. osoba skazana za przestępstwo popełnione w ramach zorganizowanej grupy lub związku przestępczego będzie mogła ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie z pozostałej części kary dopiero po odbyciu 3/4 kary. Oznacza to, że jeśli np. sprawca został skazany na 10 lat pozbawienia wolności, to będzie go można warunkowo zwolnić dopiero po upływie 7 lat i 6 miesięcy kary.

http://bergtraum.eu/artykuly/zorganizowana-grupa-przestepcza/