KRIR w sprawie wieku emerytalnego rolników

12.03.2012

Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych 8 marca przekazał Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej swoje stanowisko do projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń oraz niektórych innych ustaw. Proponowana nowelizacja przewiduje likwidację przywilejów emerytalnych rolników, (art.3 pkt. 1 lit. a ) , po 31 grudnia 2017 roku.
Samorząd rolniczy jest przeciwny wprowadzaniu zmian do obecnego systemu emerytalnego.

  Obecnie rolnik, który nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego, ma prawo do emerytury po osiągnięciu 55 lat życia- kobieta i 60 lat – mężczyzna, jeżeli podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat i zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.  
  
Do chwili obecnej rolnicy ze względu na trudne warunki pracy byli traktowani jako grupa zawodowa uprzywilejowana ( opryski, nawozy chemiczne itp.) w związku z tym mieli przywilej przechodzenia na wcześniejsze emerytury. Praca w rolnictwie wiąże się z licznymi wyrzeczeniami: brak dni wolnych od pracy, praca fizyczna ponad przyjęty 8-godzinny dzień pracy, bez względu na święta, czy niepogodę. Ze względu na sezonowy czas najpilniejszych prac nie można korzystać z urlopu w okresie letnim. Badania pokazują, że rolnicy prowadzący gospodarstwo pracują w nim średnio 60% czasu więcej niż przewiduje to kodeks pracy (wg Badań Anny Mołocznik Instytutu Medycyny Wsi Lublin 2001). Dlatego też, podwyższenie wieku emerytalnego kobiet pracujących fizycznie w gospodarstwach rolnych o 12 lat ( dotychczas po 30 latach pracy było to 55 lat), a mężczyzn o 7 lat (w stosunku do 60) byłoby bardzo niesprawiedliwe społecznie w stosunku do wykonywanej pracy. 

Zdaniem KRIR proponowane korzyści wynikające z reformy emerytur rolniczych powinny być szczegółowo obliczone i podane w uzasadnieniu do projektu ustawy. W związku z wydłużeniem wieku emerytalnego, ile rolnik zyska miesięcznie emerytury. Należy mieć na uwadze, że emerytury z KRUS są najniższymi w Polsce. 

Ponadto, w chwili obecnej niezależnie od wysokości składki emerytalnej (wyższa jest od gospodarstw dużych >50 ha) emerytura ma jednakową wysokość. Jako jedyna grupa społeczna ma emeryturę w emeryturę w wysokości nie związanej z wysokością składki. 

- Wydłużenie wieku emerytalnego do 67 lat byłoby dużym utrudnieniem dla wymiany pokoleniowej na wsi. Spowodowałoby to, że gospodarstwa po rodzicach przejmowałyby coraz starsze osoby.Praca na roli wymaga w obecnych czasach nie tylko sprawności i tężyzny fizycznej, ale często również specjalistycznej wiedzy w zakresie opłacalności produkcji rolnej, nowoczesnych technologii, czy nowych metod gospodarowania. W tym kontekście przewagę mają ludzie młodzi, postrzegający gospodarstwo rolne jako przedsiębiorstwo i możliwość rozwoju. W związku z tym polityka państwa w obszarze rolnictwa powinna zmierzać w kierunku ułatwiania przekazywania gospodarstw rolnych młodym rolnikom, a tym samym utrzymania dotychczasowego wieku emerytalnego – mówi Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb  Rolniczych. 

Ponadto jak podkreślają izbowi działacze , należy zwrócić uwagę, że w ramach II filaru WPR- Program Rozwoju Obszarów Rolnych 2007-2013 na nabór działanie ,,Renty strukturalne”, zostało już wyczerpane. Działanie to pomagało w wymianie pokoleniowej i przekazaniu gospodarstw rolnych, rolnicy mogli skorzystać z renty strukturalnej w wieku wcześniejszym niż wiek uprawniający do emerytury z KRUS. W pakiecie legislacyjnym, jaki opublikowała KE nie ma przewidzianego takiego działania i nie będzie go w WPR 2014-2020, co jeszcze bardziej, łącznie z zaprojektowanym wydłużeniem wieku emerytalnego przyniesie negatywny skutek nie tylko społeczny tj., dla struktury wiekowej na wsi, wymiany pokoleniowej, ale także gospodarczej dla polskiego rolnictwa. Dodatkowo informujemy, że w ramach PROW 2007-2013 działanie ,,Młody Rolnik”, skierowane do osób , które nie skończyły 40 roku życia. Działanie to jest również przewidziane w przyszłym okresie programowania WPR 2014-2020. Jeżeli rolnicy będą przekazywali gospodarstwo w wieku 67 lat dzieciom, to one będą mogły skorzystać z tego działania, bo ich wiek często przekroczy 40 lat.
  

W omawianym projekcie ustawy nie uregulowano podwyższenia wieku emerytalnego żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy tzw. służb mundurowych, którzy zgodnie z obecnym stanem prawnym mają prawo do emerytury bez względu na wiek, po przepracowaniu 15 lat pracy. W uzasadnieniu do projektu ustawy podano, że wprowadzenia minimalnego wieku dla służb mundurowych nastąpi w odrębnej ustawie. Powinno być to uregulowane jednym aktem prawnym.
  
Dlaczego więc nie zmienia się tego wieku w jednej ustawie – pytają izby rolnicze.

 Zdaniem samorządu rolniczego podstawą do ustalenia prawa do emerytury rolnika powinny stanowić udokumentowane lata pracy: 30 lat dla rolników, a nie tylko ich wiek. Ponadto, rolnik powinien mieć swobodę wyboru, od jakiego wieku pójdzie na emeryturę, ustalony powinien zostać tylko pewien wiek graniczy np. 60 lat i do 65, czy 67 powinien mieć wybór (czy pozwala mu stan zdrowia rodziny, czy ma następców) .
    
W ocenie samorządu rolniczego ustawodawca  nie przewidział również  sytuacji występującej w małżeństwie prowadzącym gospodarstwo rolne jako wspólność ustawową, gdy między małżonkami występuje różnica wieku w latach. Warunkiem przejścia na emeryturę jest oddanie gospodarstwa następcom lub sprzedaż, co w tej sytuacji, jeśli jedno z małżonków jest młodsze o 2, 3, 4 a nawet 10 lat, -  czy mają czekać z przekazaniem gospodarstwa, aż to drugie skończy lata. Jeśli nie, to czy mają dzielić gospodarstwo? Kto zapłaci za jedno z nich składkę na KRUS. Należałoby więc ustalić prawa emerytalne po osiągnięciu stażu pracy i weku emerytalnego, i stworzyć podstawę, aby otrzymanie emerytury nie było uwarunkowane trwałym przekazaniem gospodarstwa rolnego.
    
Zarząd KRIR zaprotestował przeciwko uregulowaniom prawnym, jakie zostały przedstawione do konsultacji w projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz innych ustaw. Aby wydłużenie czasu pracy przyniosło korzyści- zarówno rolnikom, jak i gospodarce – nie może mieć charakteru prostej zmiany tylko jednej, czy kilku ustaw.

 Ta ustawa musi być obudowana szeregiem mechanizmów( zmian innych przepisów lub nowych uregulowań), które sprawią, że nie skończy się jedynie na wydłużeniu czasu pracy, ale pozytywnie wpłynie na wymianę pokoleń i strukturę wiekową wsi. Wydłużenie czasu pracy do 67 lat spowoduje, że wieś będzie się starzeć w szybszym tempie niż obecnie, naprawa tych błędów będzie kosztowała Państwo dużo więcej niż korzyści wynikające z reformy emerytalnej – dodaje Wiktor Szmulewicz.

Obi oba